Kalends, Nones, İdes

[English]
[Substack]

Roma takviminde her ayın üç ana günü varmış:

1. Kalends
   • Ayın ilk günü.
   • Borçların kapatıldığı bir gün.
   • Özellikle Juno ile ilgili büyük dini törenler yapılırmış.
   • İngilizce’deki “calendar” terimi “Kalends”’ten türemiş.
2. Nones
   • Ayın 7. (Mart, Mayıs, Temmuz, Ekim) veya 5. (diğerleri) günü.
   • Küçük çaplı dini törenler.
3. İdes
   • Nones’ten hep 8 gün sonra, yani ayın 15. (Mart, Mayıs, Temmuz, Ekim) veya 13. (diğerleri) günü.
   • Bu gün de borçların kapatıldığı bir gün.
   • Özellikle Jüpiter ile ilgili büyük dini törenler yapılırmış.

Romalılar günleri sayarken sayımın başındaki günü de sayarlarmış, yani bizim “Kalends’e 2 gün kaldı” dediğimiz bir durumda onlar “Kalends’e 3 gün kaldı” derlermiş. Ayrıca bir ayın içindeki günleri ayın ilk gününden uzaklıklarına göre değil, bir sonraki ana güne olan uzaklıklarına göre numaralandırırlarmış.

“Mart İdesi” terimini duymuş olabilirsiniz. MÖ 15 Mart 44, yani MÖ 44’ün Mart İdesi, Jül Sezar’ın suikaste uğradığı gün. Shakespeare’in Julius Caesar adlı oyunundaki kâhinin Sezar’ı “Mart İdesi’ne dikkat et” diyerek uyarmasının nedeni bu.

Modern takvime antik bir eklenti

Roma takviminin ana günlerini eğlencesine takvimime ekledim. Artık her ay dört gözle beklediğim üç gün (ve her yıl 36 gün) daha var. Beyniniz için bir tür bedava dopamin. Herkese tavsiye ederim.

Takviminiz için başka fikirler:

• Ay’ın evrelerinin de takvime eklenebileceğini söyledi bir arkadaş. Neden olmasın.
• Sonsuz Eylül takvimime bir göz atın. 10000 Eylül 1993 gibi bazı tarihler diğerlerinden doğal olarak daha özel oluyor. Belki sizin için özel olan Sonsuz Eylül tarihlerini takviminize ekleyebilirsiniz.

Roma takvimindeki tüm ana günlerin tarihlerini aşağıda bulabilirsiniz.

Ocak

• 1 Ocak: Kalendae Ianuariae
• 5 Ocak: Nonae Ianuariae
• 13 Ocak: Idus Ianuariae

Şubat

• 1 Şubat: Kalendae Februariae
• 5 Şubat: Nonae Februariae
• 13 Şubat: Idus Februariae

Mart

• 1 Mart: Kalendae Martiae
• 7 Mart: Nonae Martiae
• 15 Mart: Idus Martiae

Nisan

• 1 Nisan: Kalendae Apriles
• 5 Nisan: Nonae Apriles
• 13 Nisan: Idus Apriles

Mayıs

• 1 Mayıs: Kalendae Maiae
• 7 Mayıs: Nonae Maiae
• 15 Mayıs: Idus Maiae

Haziran

• 1 Haziran: Kalendae Iuniae
• 5 Haziran: Nonae Iuniae
• 13 Haziran: Idus Iuniae

Temmuz

• 1 Temmuz: Kalendae Iuliae (önceki adı Kalendae Quintiles)
• 7 Temmuz: Nonae Iuliae (önceki adı Nonae Quintiles)
• 15 Temmuz: Idus Iuliae (önceki adı Idus Quintiles)

Ağustos

• 1 Ağustos: Kalendae Augustae (önceki adı Kalendae Sextiles)
• 5 Ağustos: Nonae Augustae (önceki adı Nonae Sextiles)
• 13 Ağustos: Idus Augustae (önceki adı Idus Sextiles)

Eylül

• 1 Eylül: Kalendae Septembres
• 5 Eylül: Nonae Septembres
• 13 Eylül: Idus Septembres

Ekim

• 1 Ekim: Kalendae Octobres
• 7 Ekim: Nonae Octobres
• 15 Ekim: Idus Octobres

Kasım

• 1 Kasım: Kalendae Novembres
• 5 Kasım: Nonae Novembres
• 13 Kasım: Idus Novembres

Aralık

• 1 Aralık: Kalendae Decembres
• 5 Aralık: Nonae Decembres
• 13 Aralık: Idus Decembres